Artanç Savaş, " 'Süperstar' fizikçiyle sıra dışı yolculuk", Sabah Kitap Eki, Eylül 2012

Sıra dışı tarzıyla dünyanın en dikkat çeken bilim insanlarından biri haline gelen Emeritus Profesör Walter Lewin, sizi gökkuşağının ucundan zamanın eşiğine uzanan bir yolculuğa çağırıyor.

İnsanoğlunu ileri taşıyan bir düşüncedir: "Bir yerlerde, keşfedilmeyi bekleyen bir şeyler var." Bir yönüyle huzursuzluk verir bu düşünce, çünkü ona sahipseniz, benliğinizin derinlerinde gevşemenize asla izin vermeyen bir tamamlanmamışlık hissiyle yaşarsınız. Diğer yönüyleyse hayata devam etmenizi sağlar. Çünkü ne yapıp etmeli; keşif arzunuzu tatmin etmelisinizdir.

Hollandalı Prof. Dr. Walter Lewin, ömrünü bu düşüncenin peşinde geçirmiş bir bilim insanı. Uzmanlık alanı, belki de çoğumuzun nefret ettiği bir alan olan fizik... Ama öyleyse bile bu yazıyı okumaya devam etmenizi tavsiye ederim; zira Lewin'i bilim dünyasının 'süperstar'ı haline getiren; onun bu dala getirdiği farklı, zeki ve eğlenceli yaklaşım.

Peki nedir 76 yaşındaki Lewin'i diğer fizikçilerden farklı kılan? Okul yıllarında dersleri kırmaya can atan kişiler, neden yıllar sonra onun MIT'de verdiği derslerin videolarını defalarca, hayranlık içinde izliyor? Neden Bill Gates bile kendi sitesinde ona yönelik övgü dolu yazılar yayınlıyor?

Bu soruların yanıtları, Lewin'in tarih profesörü Warren Goldstein'la birlikte kaleme aldığı Fizik Aşkına'da gizli. Lewin, derslerdeki eğlenceli üslubunu yansıtan kitapta, önce hayatının kısa bir özetini geçiyor. (Bu bölümde, Lewin'in eğitimle eğlenceyi birleştiren tarzının, Nazi zulmüne uğrayan eğitimci ailesinden miras olduğunu görüyorsunuz) Ardındansa fiziğin temel konularını günlük hayattan (ve diğer uzmanlık alanı olan sanat tarihinden) örnekler vererek anlatıyor: Gökkuşağının neden yay biçimli olduğunu, renklerinin neden hep aynı sırayla dizildiğini, boyumuzun neden ayaktayken yataktaki halimizden daha kısa olduğunu, asansördeyken neden ağırlığımızın azaldığını, Büyük Patlama'nın ortaya çıkardığı gürültünün neye benzediğini, aklınızdan silinmeyecek şekilde öğreniyorsunuz.

Kısacası bu kitapta fizik, kuramsallıktan çıkıp, uygulamaya dönüşüyor. Boğucu, çetrefil formüller, bizzat uygulayabileceğiniz deneylerin öznesi haline geliyor. Ve böylece günlük hayatta tanık olduğumuz doğa olaylarından elektriğin ve manyetizmanın mucizelerine, nötron yıldızlarından kara deliklere doğru bir yolculuğa koyuluyorsunuz. Hem hayal edemeyeceğimiz uçsuz bucaksızlığın içerisinde, hem de çok küçük diyarların, maddenin mikroskobik parçalarının arasında dolaşma şansı yakalıyorsunuz. Üstelik gülerek, eğlenerek ve en önemlisi öğrendiğinizi hissederek.

Son sayfayı çevirdikten sonraysa, Lewin'in keşif arzusunun size de geçtiğini hissediyorsunuz. Benim gibi fizikten yıllarca uzak durmuş biri olsanız da, bilgisayarınızı açıp, onun videolarını izliyorsunuz. Her şey bir yana; sarkaçları anlatırken bir ipe tutunup ders boyunca bir o yana bir bu yana sallanan bir profesörü kim izlemek istemez ki?