Hayatta aradığını bulamamış veya bulduğunu kaybetmiş, dünya üzerindeki yerini sağlamlaştıramamış, hep tereddüt eden, hep bocalayan bir adamın, Arvid Jansen'in hikâyesini kendi anlatımından öğreniyoruz Lanet Olsun Zaman Nehrine’de. Arvid geçmişi parça parça hatırlarken, hayatı yavaş yavaş belirginleşiyor: ihtiyaç duyduğu sevgi ve ilgiden mahrum kaldığı çocukluğu, idealleri uğruna üniversiteyi bırakıp bir fabrikada işçi olarak çalıştığı ve hep aradığı sığınağı aşkta bulduğu gençliği, boşanmanın eşiğinde olduğu ve annesinin mide kanserine yakalandığını öğrendiği buhranlı yetişkinlik yılları.

Arvid'in hikâyesi her şeyden önce, duyguların bastırıldığı ve ilişkilerin mesafeli olduğu bir ortamda içindeki yoğun duyguları ifade etmeye, mesafeleri aşmaya çalışan bir adamın yaşadığı hüsranın hikâyesi.

Tıpkı yarattığı karakterler gibi, Petterson da açıkça söylediğinden çok daha fazlasını anlatıyor bu romanda. Boşluk, varlığıyla gösteriyor yokluğu. Yakın insan temasının varlığıyla yokluğu arasındaki farkın büyüklüğünü görüyoruz, bir hayatın nasıl bu temelde şekillendiğini.

Açılış bölümü, s. 11-14.

Şimdi anlatacaklarım birkaç sene önce oldu. Annem bir süredir kendini pek iyi hissetmiyordu. Onun için endişe edenlerin, özellikle de erkek kardeşlerimle babamın dırdırını kesmek için nihayet ailemizin sittin senedir gittiği doktora muayeneye gitti. Doktor o sırada iyice yaşını başını almıştı herhalde çünkü çocukluğumda ondan başka birine gittiğimi hiç hatırlamıyorum ya da onu genç gördüğümü. Artık uzak denebilecek bir yerde oturduğum halde ben de aynı doktora giderdim.

Bu ihtiyar aile doktoru, kısa bir muayenenin ardından annemi acilen birtakım tetkikler yaptırması için Aker Hastanesi'ne sevk etti. Oslo'nun doğusunda, yani benim sevdiğim tabirle bizim tarafta, Sinsenkyrsset'te bulunan büyük hastanenin beyaza boyalı odalarında, elma yeşiline boyalı odalarında pek çok can yakıcı testten geçirildikten sonra, eve gitmesi ve iki hafta sonra çıkacak neticeleri beklemesi söylendi ona. Neticeler iki değil, üç hafta sonra nihayet geldiğinde anla...

Devamını görmek için bkz.

Metin Celâl, “Okuduğum Kitaplar”, Cumhuriyet Kitap Eki, 3 Mayıs 2012

Norveçli yazar Per Petterson'un son romanı Lanet Olsun Zaman Nehrine, adını Mao’nun bir dizesinden alıyor. Romanın kahramanı Arvid Jansen üç kayıbı aynı zamanda yaşamaktadır. Annesinin kanser olduğunu bir süre sonra öleceğini öğrenmiştir, karısı boşanmak istediğini bildirmiştir ve inanmış bir Maocu olarak demir perdenin yıkılıp sosyalist sistemin çöküşüne şahit olmaktadır.

Arvid annesinin doğum yerine, Danimarka’daki küçük bir tatil kasabasına yolculuğuna eşlik ederken aile ilişkilerini, aşk hayatını ve uğruna yaşam biçiminden fedakârlık ettiği inançlarını düşünür, tartışır.

Arvid’in annesi sert, katı, disiplinli, sevgisini kolay belli etmeyen biri. Bu nedenle Arvid’in çocukluk çağları anne şefkatini arayarak geçmiş, onun eksikliğini tüm yaşamı boyunca hissetmiş, belki de bu nedenle “hep tereddüt eden, hep bocalayan bir adam”. Her sözü, davranışı ince ince düşünüyor, kılı ...

Devamını görmek için bkz.

Ömer Türkeş, “Anneye veda”, Radikal Kitap Eki, 2 Mart 2012

Uzun bir aradan sonra nihayet yeni bir Per Petterson romanıyla karşılaşıyoruz; Lanet Olsun Zaman Nehrine… Romanın adının çağrıştırdığı gibi edebiyat dünyasında da zaman çok hızlı akıp geçiyor. Bu nedenle kısa bir hatırlatma; 2008 yılında At Çalmaya Gidiyoruz romanı ile tanıştığımız Norveçli yazar Petterson, eserleri elliden fazla dile çevrilen Türkçeye çevrilen her iki romanı ile de gerek ülkesinde gerek uluslararası ölçekte önemli ödellere değer bulunan edebiyat kariyeri sağlam bir yazar.

At Çalmaya Gidiyoruz’a benzeyen bir hikâye bulacaksınız Lanet Olsun Zaman Nehrine’de. Hatırlanan dönemler farklı olmakla birlikte ilki gibi ikincisi de hatırlama üzerine. İlkinde yaşlı bir adam çocukluk ve ergenlik yıllarına dönüyor, o yıllarda anlamlandıramadığı puslu parçaları aydınlatmaya çalışıyordu. Lanet Olsun Zaman Nehrine’nin anlatıcısı da ...

Devamını görmek için bkz.