Hayvanlarda meme kanseri görülür mü? Strese bağlı kalp krizi? Bayılma nöbetleri? Cinsel yolla bulaşan hastalıklar? Yeme bozuklukları? Hayvanlar aşırı ya da tıkınırcasına yer mi? Kendilerini ölesiye aç bırakırlar mı? Peki ya ruhsal bozukluklar? Örneğin obsesif-kompülsif bozukluk? Klinik depresyon? Madde bağımlılığı ve istismarı? Kaygı bozuklukları? Kendine zarar verme?

Kalp yetersizliği olan küçük sevimli bir maymunu ameliyat etmesinin ardından kendine sorduğu bu sorular, kardiyolog Barbara Natterson-Horowitz’in tıbba bakışını tamamen değiştiren heyecanlı bir yolculuğun başlangıcı olmuş. İnsanlardaki sağlık sorunlarının hayvanlarda da görülüp görülmediğini araştırmaya başladığında karşılaştığı tablo, insan tıbbıyla hayvan tıbbı arasındaki kopukluğun giderilip daha kapsayıcı bir yaklaşım benimsenmesi gerektiğine onu ikna etmiş.

İnsan Denen Hayvan’da Horowitz ile bilim yazarı Kathryn Bowers, insan sağlığıyla hayvan sağlığı arasındaki çarpıcı paralelliklere dikkat çekerek tıpta insanmerkezciliğin aşılması çağrısında bulunuyorlar.

“Artık Homo sapiens’in sınırlarını aşıp hayvanların, evrimin ve çevrenin bilgeliğinin düşünce yapımızı güçlendirmesine izin vermeliyiz. Dünya üzerinde yaşamın ortak unsurlarıyla karşılaşmak ve onları kucaklamak yirmi birinci yüzyıl tıbbı için bir gerekliliktir. Belki böylece insan istisnacılığını istisnai bir insancıllığa dönüştürerek gezegenimizdeki bütün hastalara fayda sağlayabiliriz.”

Dr. House, Doktor Dolittle ile Tanışın, Tıbbın Sınırlarını Yeniden Tanımlamak, s. 18-20

2005 baharında Los Angeles Hayvanat Bahçesi’nin veteriner başhekimi beni aradı, acil bir durum olduğu sesinden belliydi.

“Şey, Barbara... Kalp yetersizliği gelişen bir imparator tamarinimiz var. Bugün uğrayabilir misin acaba?”

Arabamın anahtarına uzandım. Bir kardiyolog olarak on üç yıldır UCLA Tıp Merkezi’nde türdeşlerimi tedavi ediyordum. Ama hayvanat bahçesinin veteriner hekimleri de karşılaştıkları bazı zor vakalarda zaman zaman benden tavsiye istiyorlardı. UCLA, kalp naklinde önde gelen hastanelerden biri olduğu için insanlardaki her çeşit kalp yetersizliğini yakından görmüştüm. Ama bir tamarinde, insan olmayan minicik bir primatta kalp yetersizliği daha önce hiç görmemiştim. Çantamı arabama attığım gibi Griffith Parkı’nın doğu sınırı boyunca uzanan 460 dönümlük yemyeşil hayvanat bahçesine doğru yola koyuldum.

Fayans kaplı muayene odasına gi...

Devamını görmek için bkz.