Günümüzün edebiyat eleştirisi yakın dönemin metinlerine bakarken yeni okuma yöntemleri kuşanmak zorunda. Ezgi Hamzaçebi de “feminist spekülatif kurmaca” başlığı altında topladığı, çoğu 1990’dan sonra yayımlanmış eserlere “musallatbilim”in, posthümanist ve yeni materyalist teorilerin merceğinden bakıyor. Suat Derviş’in Buhran Gecesi’nden Nazlı Karabıyıkoğlu’nun Kadın Kürkünde Rüya’sına uzanan yaklaşık yüz yıllık dönemde “biz” olmanın sorunsallaştırıldığı, “ben” derken ötekine duyulan etik duyarlılığın karakterlere ya da anlatıcıya musallat olduğu metinleri ele alıyor. Bu metinlere musallat olan canavar ve hayaletlerin vaat ettikleri etik ve politik potansiyeller ile edebi temsil düzleminin bu vaatleri gerçekleştirme olanaklarını ve kısıtlarını tartışıyor.

Canavar tasavvurları insan dışı dünyaya, kadınlara ve kuirlere ilişkin olarak toplumda yer etmiş korku ve kaygılarla ilgili ne anlatır? İmkânsız, fantastik, doğaüstü olana yönelik arzu ve korkularla ilgili ne söylerler? Bu arzu ve korkular “biz” kategorisini nasıl kurar? “Biz”in bilgisine dair ne tür uyarılarda bulunurlar? Kimler, ne gibi özellikleri nedeniyle “biz” kategorisinden dışlanır?

Bu tür soruların cevaplarını arayan Canavarların Vaatleri’nin, edebiyat eleştirisi ve feminizmin yanı sıra felsefeyle ilgilenen okurların da ilgisini çekeceğine inanıyoruz.

Giriş, s. 13-15

Canavarların yerelden küresele müşterek bir duygu yapısının izleri olarak muhtelif sebeplerle geri döndüğü söylenebilir. Bunu bir yandan pandemiyle birlikte gözle göremediğimiz “canavarlar”ın insan türünün hayatını tehdit etmesi karşısında yaşanan şokta ve insan faaliyetlerini askıya almasıyla duygu durumlarında ve alışkanlıklarda gerçekleşen radikal dönüşümlerde gözlemleyebiliriz. Nitekim farklı sözlükler tarafından son yılların en popüler kelimeleri olarak seçilen “pandemi”, “covid”, “aşı” gibi şaşırtıcı olmayanlar arasında benim ilgimi çeken, Oxford’un 2022 yılında goblin mode’u, Merriam Webster’ın 2022’de gaslighting’i ve Cambridge’in 2023’te hallucinate’i seçmesi oldu. Goblin mode (umacı gibi takılmak) bireyin toplumsal kalıp ve normları reddederek, nasıl göründüğünü umursamadan hazcı ve dağınık bir yaşam tarzı sürmesi olarak tanımlandı, hem pandemi bittikten sonra eski “normal”e dönmeyi hem de sosyal medyada sunulan aşırı özenli hayatları reddetmek anlamında kullanıma girdi. Hallucinate (sanrı yaratmak) yapay zekânın yanlış bir bilgiyi gerçekmiş gibi sunması anlamında kullanılmaya başladı. Gaslighting ise, bir istismar ve psikolojik şiddet yöntemi olarak, istismarcının karşısındaki özne ya da grubu gerçeklik algısından şüphe duymaya, rasyonel ve ruhsal zeminini sorgulamaya götürerek kontrol altına almaya çalıştığı bir tahakküm biçimi olarak tanımlandı. Dolayısıyla 21. yüzyılın...

Devamını görmek için bkz.