1990 yılında kurulan, Türkiye'nin tek Kadın Eserleri Kütüphanesi ve Bilgi Merkezi, kadınlar tarafından ve/veya kadınlar üzerine yazılmış eserleri bir merkezde toplama, yazılı ve görsel belgelerle bir arşiv oluşturma çalışmalarının yanı sıra, konusuyla ilgili çeşitli konferanslar, paneller, sempozyumlar da düzenlemektedir. Bu toplantıların amacı, kadınlarla ilgili bilgiler derlenirken klasik kütüphanelerden biraz farklı bir yol izleyerek yalnız varolan malzemeyi toplamakla yetinmeyip bilgi üretimini özendirmek, hatta buna doğrudan katkıda bulunmaktır. Toplantılar, kuşkusuz izleyebilenleri zenginleştiriyor ama, izleyenlerin sayısı her zaman izlemek isteyenlerden az olacak. Bu nedenle bu çalışmaların hiç değilse bir bölümünü yayın yoluyla daha geniş bir çevreye aktarmamız gerektiğine inanıyoruz.

Kadınların Belleği, 8-10 Ekim 1991'de Kütüphanemiz tarafından, kendi binasında düzenlenen bir uluslararası sempozyumun, "Uluslararası Kadın Kütüphaneleri Sempozyumu"nun tutanaklarıdır. Düzenlediğimiz bu ilk uluslararası toplantı, toplantı sırasında öğrendiğimize göre*, aynı zamanda konusu kadın olan kütüphanelerin de ilk uluslararası toplantısı idi. Toplantının bu tarihi ayrıcalığı, tutanakların yayınlanmasını bizler için bir vecibe haline getirdi. Yine de, toplantıya katılan tüm konuk kütüphanelerin yetkilileri ile bu yayın projesini yararlı bulan Hollanda İstanbul Başkonsolosluğu, yayını maddi olarak desteklemiş olmasalardı, kütüphanenin sınırlı olanaklarıyla bu yayını gerçekleştiremezdik...

Toplantıda bildiriler İngilizce ve Türkçe sunuldu, eşanlı olarak çevrildi. Bildiriler yayına hazırlanırken, konuşmacıların bize ilettikleri yazılı metinler kullanıldı...

* Bkz. Marieke Kramer, "Uluslararası Kadın Hareketleri Bilgi Merkezi - IIAV".

Fatmagül Berktay, "Türkiye'de Kadın Araştırmaları, 1980-1990", s. 131-136

Türkiye'deki Kadın Araştırmaları'nın tarihçesinin karşılaştırmalı bir çerçeve içinde ele alınmasının yararlı olacağını düşünmüştüm. İki gündür burada sunulan bildiriler, bu çerçeveyi zaten sağlamış bulunuyor. Dolayısıyla ben, yalnızca, önemli saydığım birkaç noktayı yeniden vurgulamak ve kendi deneyimimiz açısından taşıdığı anlama değinmek istiyorum.

Bunlardan birincisi, Kadın Araştırmaları'nın ortaya çıkmasında Kadın Kurtuluş Hareketi'nin oynadığı canalıcı roldür. ABD'de 1977'de kurulan Ulusal Kadın Araştırmaları Derneği'nin (National Women's Studies Association) tüzüğü, bunu açıkça yansıtır. Tüzüğe göre, tüm eğitim düzeylerindeki araştırma ve öğretim yalnızca kadınlar hakkında değil, aynı zamanda onlar için olacaktı ve bu eğitime "cinsiyetçilikten, ırkçılıktan, sınıf ayrıcalığından, vb. arındırılmış bir dünya görüşü" kılavuzluk edecekti. Bu yaklaşımda, insanları ezen ve sömüren tüm ideolojik kurumlardan bağımsız bir dünya özlemi kendini ortaya koymaktadır. Ayrıca gene aynı tüzüğe göre, Kadın Araştırmaları'nın hedefi, "bilinçte ve bilgide; bireyleri, kurumları, ilişkileri ve sonuçta toplumun tümünü değiştirecek yeni bir ufuk" açmaktı. İlk kez ABD'de başlayan Kadın Araştırmaları'nın hızla gelişmesi de, kadınlar hakkında yapılacak araştırma ve çalışmaların kadınların yaşamı üzerinde etki yapacağına duyulan inancın bir yansıması olarak görülebilir.

Dolayısıyla, Kadın Araştırmaları,...

Devamını görmek için bkz.

Şirin Tekeli, "Kadın Eserleri Kütüphanesi ve Bilgi Merkezi", s. 120-128

Kütüphanenin tanıtımını yapma görevi bana verildi. Ancak ben meslekten kütüphaneci değilim. Dolayısıyla kütüphanecilikle ilgili soruların yanıtlanmasında, ilgili arkadaşlarımın yardımını isteyeceğim.

Bu konuşmanın konusunu oluşturan kütüphane, iki gündür dinlediğimiz uzun ve köklü bir geçmişleri olan kütüphanelerden farklı; çok genç, henüz bir yaşında olan bir kütüphane.

Bu konuşmada dört konuyu ele alacağım. Kadın Kütüphaneleri, diğer kütüphanelerin öyküsünde de gördüğümüz gibi, kadın hareketinin tarihiyle yakından ilişkilidir. İlk bölümde, bizim kütüphanemizi belirlediği ölçüde, kısaca Türkiye'de kadın hareketinin tarihine değineceğim. İkinci bölümde, kütüphanenin kuruluş sürecini anlatacağım. Üçüncü bölümde doğrudan kütüphanenin kendisiyle ilgili bilgiler sunacağım; son bölümde de kütüphanemizin, daha önce ele alınan kütüphanelere göre özgün bir yanını oluşturan kültür etkinliklerine değineceğim.

Kadın Hareketi ve Kadın Kütüphanesi

Batılı kadınlar için Türkiye'de 1980'li yıllardan beri, feminist kadınların başlattıkları ve bugün, o hareketi de içermekle birlikte onun boyutlarını aşan, oldukça çeşitlenmiş ve boyutlarının küçüklüğüne rağmen toplum yaşamında oldukça etkili olan bir kadın hareketinin varlığını duymak zaman zaman şaşırtıcı oluyor. Batıdan bakıldığında Türkiye, ataerkil kurumların kadınları yoğun şekilde ezdiği ve buna karşı herhangi bir tepki...

Devamını görmek için bkz.