Metis sözcüğünün, birbirine bağlı
ve ilişkili olmakla birlikte zaman içinde çeşitlenmiş,
çoğalmış bir dizi anlamı var. Aşağıda özel ve cins
isim halleriyle bu anlam
katmanlarını
gösteriliyor:
|
| Metis |
Okeanos'la Tethys'in kızı olan
Metis ikinci kuşak tanrılardandır. Zeus'un ilk eşidir.
Athena'ya hamileyken, bir yoruma göre Metis'in
doğuracağı bir erkek çocuğun kendisini
tahttan indireceği kehanetini duyduğu için, bir başka yoruma göre
Athena'nın sadece kendi çocuğu
olmasını istediği için, Zeus Metis'i yutmuş, Athena'yı da kafasından
doğurmuştur. Böylece akıl gücü
aracılığıyla elde edebileceği dünya hâkimiyetini
kimseyle paylaşmamayı amaçlamıştır. Tepeden tırnağa
silahlı bir halde babasının
kafasından çıkan Savaş, Zanaat ve Akıl Tanrıçası Athena, zaman içinde
bilgelik, akıl ve saflığı temsil
eder olmuştur.
|
| metis | (ya da metif, metiff) melez; piç. |
| Metis |
Metis, kendini bütünlenmiş bir
teklik olarak kurmaya çalışan iktidarın ona direnen,
onu hep eksiltili bir durumda bırakan parçasıdır. Tek,
biricik değil, çok sayıda ve
değişkendir. İktidara karşı mücadelenin rengi gibi. Ateş olabilir, akıp
giden su olabilir...
|
| metis | hiç kimse. |
| Metis |
Hiç kimsenin tapınmadığı tanrısal
varlık. Athena'nın olmayan annesi. Athena'nın
annesi yoktur, Metis'tir, hiç kimsedir.
|
| metis | iktidarın sevmediği bilgi. |
| Metis |
Zeus'un egemen olabilmesinin tek
koşulu Metis'i, ve onunla birlikte elinden kurnazlıkla
kaçan bir zamanın barındırdığı tüm rastlantıları ve
kestirilemeyecek olguları yutarak
içermesidir. Metis, Zeus'un karnındayken bile, yaşayacağı tüm mutluluk
ve mutsuzlukları Zeus'a bildirir.
|
| metis |
akıl, us, bilgelik; öğüt; beceri;
başarıyı eylemin içinde arama; işbilirlik; zanaatkârın
yaptığı işe hâkim olması; büyü; iksirleri ve otları
kullanma bilgisi.
|
| Metis |
Bilgelik Tanrıçası Metis, sonsuz
yüzlüdür. Hem her yerdedir, hem de bildiğimiz tarihin
içinde yoktur. Bilginin ve bilmenin alabileceği
sonsuz biçimlerin toplamıdır.
|
| metis |
kırma, karışık; hem gece hem
gündüz, hem aydınlık hem karanlık.
|
| Metis |
Metis, çift cinsiyetli bir tanrı
olarak, beraberinde bir sınırlama getiren kadın-erkek
karşıtlığının ötesindedir. Zeus, Metis'i yutarak
ayaklanmalara, tanrılar arasında
çatışmalara yol açan kaynağı ortadan kaldırmış, böylece değişmez bir
düzen kurmuştur. Artık hiçbir
serüven ya da şaşırtı, hiçbir altüst oluş görülmeyecektir.
|
| metis | kurnazlık. |
| Metis |
Metis'in kurnazlığı her kurulu
düzen için bir tehdit oluşturur. Aklını hareketlilik
içinde, önceden kestirilemeyecek biçimde kullanmasının
nedeni var olan durumu altüst
etme, en güçlü görünen hiyerarşileri bile yıkma isteğidir. Metis'in bu
niteliği çocuklarına da geçer.
|
| metis | savaşta kurnazlık. |
| Metis |
Metis bir eylemde, çatışmada güce
başvurmak, güce dayalı bir üstünlük kurmak yerine
ikinci yolu tercih eder. Zanaatkârın becerisini, gemisini
kayalıkların arasından geçiren
dümencinin sezgisini, iktidarın burun kıvırdığı büyülü bir parıltıyı
kullanır. Bir karşılaşmada metis'i
elinde tutan kişi hem şimdiki zaman üzerinde yoğunlaşmış,
hem kafasında önceden beri tasarlayıp durduğu bir
geleceğe yönelmiş, hem de geçmiş
deneyimlerin birikimini göz önüne almıştır.
|
|
Metis editörlerinden Kaya Şahin
tarafından 1997’de hazırlanmıştır. Kaynaklar Azra
Erhat, Mitoloji Sözlüğü, Remzi Kitabevi, İstanbul, 1997, 7. basım; Saliha Paker, ''Metis' Çeviri Yaşamalı', Metis Çeviri, 1992 Yaz/Güz; Webster's New 20. Century Dictionary, 1959 baskısı; M. Detienne ve J. P. Vernant, Les Ruses de L'Intelligence (La mètis des grecs), Flammarion, Paris, 1974; Michael Grant, Myths of the Greeks and Romans, Mentor Books, New Jersey, 1962; Robert Graves, The Greek Myths, Penguin, Londra, 1988, 26. basım.
|
|
|
